ترنجبین

ترنجبین به فارسی ترانگبین یا ترنگبین است. آن را به فرانسوی Manne d”hedysarum و Manna d”alhagi و Manne de perse و به انگلیسی Manna of hedysarum و به عربی “ترنجبین” می‌نامند.

ترنجبین ماده‌ای است شیرین که به صورت شبنم روی گیاه حاج یا خارشتر یا خاربز می‌نشیند. در یک بررسی که توسط مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان انجام شد، مشاهده شد که این شیرابه‌های قندی در نتیجه عمل حشره‌ای به طور طبیعی و با ایجاد شکاف به خارج تراوش می‌شود.

گیاه خارشتر درختچه یا بوته خاری است که در بیابان‌ها و دشت‌های کم ارتفاع ایران مانند خراسان، یزد، تبریز، زرند، اطراف قم و بوشهر به طور خودرو فراوان دیده می‌شود.

ترنجبین حاوی ترکیبات قندی مختلفی چون گلوکز و فروکتوز، ساکاروز و تری ساکارید است که به راحتی در آب حل می‌شود.

سابقا از ترنجبین در کارخانجات ساده قندگیری به طور سنتی قند می‌گرفتند، ولی بعدها چون فروش ترنجبین از نظر دارویی بازار بهتری پیدا کرد، آن را فقط به عنوان دارو می‌فروشند.

خواص ترنجبین

۱- ترنجبین ملین و مسهل است. دوز مصرفی ترنجبین به عنوان ملین بر حسب سن بیمار بین ۱۰ تا ۷۰ گرم است که با کمی آب مصرف می‌شود. گیاه ترنجبین اگر در مقدار کم خورده شود، ملین و اگر به مقدار زیاد مصرف شود، مسهل است.

۲- طبق نظر حکمای طب سنتی گرم، ولی در عین حال تر است.

۳- برای تسکین عطش و تب ترنجبین مفید است.

۴- در تسکین سرفه و درد سینه موثر است.

۵- اگر با آب زیره خورده شود، برای دفع صدای شکم که با تب خفیفی توام باشد، نافع است.

۶- خوردن ترنجبین با آب پنیر برای اخراج اخلاط سوخته، با ماءالشعیر برای دفع اخلاط گرم، با کره برای باز کردن ادرار (در مواردی که ترشح ادرار بند می‌آید) مفید است.

۷- جوشانده ترنجبین معرق است.

۸- گل‌های ترنجبین برای بواسیر مفید است.

۹- مالیدن روغن برگ‌های ترنجبین برای روماتیسم خیلی نافع است.

۱۰- عرق گیاه اگر مدتی کم کم خورده شود، برای دفع سنگ کلیه و مثانه تا حدودی مؤثر است.

در مصرف احتیاط کنید

بسیاری از خانواده‌ها برای بهبود زردی کودک خود از مخلوط ترنجبین و آب قند استفاده می‌کنند که این مواد، نه تنها تاثیری در بهبود زردی کودک ندارند، بلکه باعث اسهال و استفراغ نوزاد نیز می‌شوند.

در یک مطالعه تحقیقاتی که با هدف بررسی اثر ترنجبین خوراکی در کاهش زردی نوزادان انجام گردید، نشان داده شد که علیرغم باورهای بومی مبنی بر تاثیر ترنجبین در کاهش زردی نوزادی، تجویز این ماده اثر قابل توجهی در درمان زردی ندارد.

بیماران مبتلا به حصبه، اسهال خونی، بواسیر، خون ادراری و آبله از خوردن ترنجبین خودداری کنند.

ترنجبین برای طحال و اشخاص گرم مزاج مضر است.

چگونگی تهیه آب ترنجبین

برای تهیه آب ترنجبین، مقداری ترنجبین را در آب جوش حل می کنند. سپس مایع صاف روی آن را بر می‌دارند و می‌گذارند قدری بماند تا مواد خارجی آن ته نشین شود. حالا مایع صاف شده روی آن، آماده خوردن است.

آب ترنجبین اگر صبح ناشتا خورده شود، موثرتر است. مقدار خوراکی معمول آن ۱۲ تا ۳۵ گرم است.

خواص برای پوست و مو

ترنجبین از بهترین گیاهان دارویی است که خواص درمانی زیادی برای پوست و مو دارد.

از بین بردن لک و روشن شدن پوست با ترنجبین: ترنجبین خون را تصفیه کرده و به تبع پوست صورت را صاف و شفاف می‌کنند. نوشیدن خاکشیر و ترنجبین (ترنجبین را ۵ ساعت در آب خیسانده و صاف کنید سپس آن را با ۲ قاشق خاکشیر مخلوط و میل کنید ) و برای بهبود لک‌های پوست کمک می‌کند و افرادی روزانه و به مدت ۳ هفته از این معجون استفاده می‌کنند بعد از مدتی، دارای پوستی روشن می‌شوند و لک‌های صورت و پوستشان از بین می‌رود.

درمان مشکلات پوستی با نوشیدن آب ترنجبین: نوشیدن معجون ترنجبین و خاکشیر اگزما، کهیر، التهابات پوستی را درمان می‌کند.

ترنجبین از بهترین گیاهان دارویی است که خواص درمانی زیادی برای پوست و سلامتی دارد.

از بین بردن جوش و آکنه با ترنجبین: جوشانده یک قاشق ترنجبین با دو قاشق غذاخوری خاکشیرو میل کردن آن هر روز به صورت ناشتا در ۲ هفته جوش‌هایی را که به خاطر خوردن بیش از اندازه چربی و شیرینی ایجاد شده‌اند درمان می‌کند.

درمان شوره و خارش سر: نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان از شربت خاکشیر و ترنجبین به صورت روزانه شوره و خارش سر را درمان می‌کند.